Prosteke

Lokalizovani nastavci ćelije koji su najčešće končastog izgleda, a polaze od ćelijskog zida i osnovne membrane se nazivaju prosteke. Nalaze se na jednom ili više mesta na površini ćelije. Prosteke doprinose povećanju površine ćelije. Njihova osnovna uloga je u obezbeđivanju transporta materija u ćeliju. Naime, prosteke obično poseduju bakterije koje naseljavaju sredine sa vrlo niskom koncentracijom organskih materija. Da je njihova uloga u vezi sa transportom organskih materija pokazuje i činjenica da što je manja koncentracija organskih materija u spoljašnjoj sredini prosteka se više izdužuje, a što je više organskih materija prosteke se skraćuju. U nekim slučajevima mogu potpuno nestati. Prosteke pojedinih vrsta bakterija imaju ulogu u razmnožavanju. Proces teče na taj način što ćelija koja je obično štapićastog oblika i pričvršćena za podlogu formira prosteku u koju ulazi jedan od podeljenih nukleoida. Prosteka se dalje izdužuje i na taj način formira strukturu koja podseća na hifu na čijem se kraju obrazuje pupoljak. Flagela se formira u procesu sazrevanja pupoljka. Sazreli pupoljak koji predstavlja ćerku ćeliju se odvaja. Nakon odvajanja se izvesno vreme kreće, a zatim pričvršćuje za podlogu, gubi flagelu, obrazuje prosteku i pupoljak. U nekim slučajevima dolazi do grananja prosteka, pa se pupoljci nalaze na završecima grana. Poznate su i bakterije kod kojih se pupoljci ne odvajaju od prosteke. Do formiranja prosteka može doći na oba pola ćelije. Kod nekih štapićastih bakterija sa jednom polarnom flagelom prosteke nemaju ulogu u razmnožavanju. Ćelije ovih vrsta se pričvršćuju za podlogu krajem na kome se nalazi flagela i od nje se formira prosteka. Razmnožavanje ovih bakterija se odvija poprečnom deobom ćelije na dve. Novoformirana ćelija dobija flagelu, dok staroj ostaje prosteka. Nakon razdvajanja ćelija sa flagelom pliva izvesno vreme. Nakon toga se pričvrsti za podlogu i prelazi u nepokretnu vegetativnu formu.